Hlutverk Húsnæðis- og mannvirkjastofnunar er að vernda líf og heilsu manna, eignir og umhverfi með því að tryggja faglegan undirbúning mannvirkjagerðar og virkt eftirlit með gæðum, öryggi og heilnæmi. Að stuðla að stöðugleika á húsnæðismarkaði og tryggja almenningi aðgengi...

Húsnæðis- og mannvirkjastofnun

Skráðu þig á póstlista HMS og fáðu allar nýjustu fréttir sendar í pósthólfið þitt.

Póstlisti HMS

Fræðsla og forvarnir

Gögn og mælaborð

Brunavarnir

Burður

Byggingarreglugerð

Byggingarvörur

Fagaðilar í mannvirkjagerð

Fasteignaskrá

Húsnæðisáætlanir

Húsnæðisbætur og leigumál

Landeignaskrá

Lán til einstaklinga

Lán til lögaðila

Lífsferilsgreining (LCA)

Mannvirkjarannsóknasjóður - Askur

Mannvirkjaskrá

Markaðseftirlit

Rafmagnsöryggi

Rb-blöð

Stofnframlög

Þjónustuflokkar

Húsnæðisbætur

Lánavefur

Öryggi mannvirkja

Sveitarfélagsgátt

Um HMS

Fréttir

Gjaldskrá HMS

Lög og reglugerðir

Umsóknir og eyðublöð

Útgefið efni

Vaxtatafla

Lánshlutföll, tekjuviðmið og hámarksverð hækka

Greiðslubyrði má nema allt að 45 prósent af ráðstöfunartekjum fyrir einstaklinga

Heimilt að greiða út hlutdeildarlán á fyrri stigum framkvæmda til að stuðla að uppbyggingu íbúða fyrir fyrstu kaupendur

Frumvarp um breytingar á reglum um hlutdeildarlán var samþykkt á Alþingi í gær, þann 18. desember. Hlutdeildarlán eru vaxta- og afborgunarlaus lán frá ríkinu fyrir hluta af verði fyrstu fasteignar. Breytingarnar hafa það að markmiði að festa hlutdeildarlán í sessi og tryggja fyrirsjáanleika um úrræðið gagnvart lántökum og byggingaraðilum.

Reglulegar úthlutanir og hærri lánshlutföll

Með breytingunum verða fjárframlög til hlutdeildarlána aukin og lánunum verður úthlutað í hverjum mánuði, en ekki óreglulega líkt og verið hefur. Þar að auki munu breytingar á skilyrðum hlutdeildarlána stuðla að því að fleiri eigi þess kost að nýta þau til fyrstu kaupa.

Breytingarnar fela í sér að lánshlutfall hlutdeildarlána hækkar úr 20 í 25 prósent fyrir almenn hlutdeildarlán, en úr 30 í 35 prósent fyrir umsækjendur með tekjur undir lægri tekjuviðmiðum. Hlutdeildarlánþegum verður jafnframt heimilt að leggja til allt að 10 prósent eigið fé til kaupanna án þess að hlutdeildarlán skerðist á móti, til að hvetja til aukins sparnaðar og minnka þörf á lántöku. Áður skertist hlutdeildarlán ef eigið fé var umfram 5 prósent af kaupverði.

Samhliða verða gerðar breytingar á tekjuviðmiðum sem hækka fyrir bæði einstaklinga og sambúðarfólk. Þá hækkar hámark greiðslubyrðar af íbúðalánum í hlutfalli við ráðstöfunartekjur úr 40 í 45 prósent fyrir einstaklinga, en verður áfram óbreytt í 40 prósentum fyrir hjón og sambúðarfólk.

Hámarksverð íbúða sem falla undir hlutdeildarlán verða einnig hækkuð til að fjölga íbúðum sem uppfylla skilyrði lánveitinga. Enn fremur verður HMS gert heimilt að gera samninga við uppbyggingaraðila í því skyni að koma verkefnum af stað og fjölga íbúðum með viðráðanlegan húsnæðiskostnað. Slíkir samningar veita heimild til útgreiðslu hlutdeildarlána á fyrri stigum framkvæmda.

Hlutdeildarlán fest í sessi - rýmri leið fyrir tekjulægri fyrstu kaupendur

Litlar breytingar hafa verið á meðaltali markaðsleigu að raunvirði milli ára en óhagnaðardrifin leiga hefur lækkað

Dreifing leiguverðs hefur þrengst og bilið milli markaðsleigu og óhagnaðardrifinnar leigu hefur breikkað

Biðlistar eftir íbúðum utan markaðsleigu eru álíka langir og árin 2023 og 2024

Leiga sem ekki er talin til markaðsleigu hefur ekki haldið í við verðbólgu á síðastliðnu ári, á meðan litlar breytingar hafa orðið á meðaltali markaðsleigu á föstu verðlagi. Bilið á milli markaðsleigu og óhagnaðardrifinnar leigu hefur því breikkað, á sama tíma og biðlistar eftir leiguíbúðum utan markaðsleigu eru langir. Þetta er meðal þess sem kemur fram í nýútgefinni mánaðarskýrslu HMS fyrir desember, sem nálgast má með því að smella hér.

Lítil breyting á meðaltali markaðsleigu á föstu verðlagi

Á mynd hér að neðan má sjá dreifingu leiguverðs á föstu verðlagi eftir því hvort samningarnir teljist til markaðsleigu eða ekki árin 2024 og 2025. Líkt og myndin sýnir er lítil breyting á meðaltali markaðsleigu á milli ára, ef tekið er tillit til verðbólgu. Hins vegar hefur dreifingin þrengst, þannig að minni munur er á milli dýrra og ódýrra leigusamninga en áður.

Meðaltal óhagnaðardrifinnar leigu hefur aftur á móti lækkað að raunvirði, þar sem slíkir leigusamningar hafa ekki hækkað í takt við verðbólgu. Sömuleiðis hefur dreifingin þrengst, þannig að flestir samningar eru á þrengra verðbili en áður.

Hægt er að nálgast leiguverð eftir staðsetningu, stærð og aldri íbúða í hverjum mánuði í leiguverðsjá HMS. Þar má einnig sjá mun á markaðsleigu og óhagnaðardrifinni leigu, sem og leiguverð eftir því hvort samningar séu tímabundnir eða ekki.

Biðlistar eftir leiguíbúðum utan markaðsleigu langir

Finna má upplýsingar um biðlista eftir leiguíbúðum utan markaðsleigu í húsnæðisáætlunum sveitarfélaga, sem HMS heldur utan um. Samkvæmt húsnæðisáætlunum fyrir árið 2025 voru tæplega 7 þúsund umsækjendur á biðlista eftir leiguíbúðum utan markaðsleigu, en biðlistarnir voru álíka langir árin 2024 og 2023.

Á mynd hér að ofan má sjá biðlista eftir leiguíbúðum utan markaðsleigu. Lengstu biðlistarnir eru eftir almennum leiguíbúðum fyrir tekju- og eignalága, en einnig eru langir biðlistar eftir félagslegum íbúðum á vegum sveitarfélaga og námsmannaíbúðum.

Óhagnaðardrifin leiga hefur lækkað að raunvirði

Frá og með föstudeginum 19. desember 2025 kl. 12:00 verður ekki lengur hægt að sækja um byggingarleyfi í gegnum Mínar síður HMS. Umsóknir um byggingarleyfi verða framvegis aðgengilegar á heimasíðum sveitarfélaga.

Jafnframt er ekki lengur hægt að skila eða framkvæma úttektir á Mínum síðum HMS. Úttektir skulu framvegis skilaðar og framkvæmdar á bg.hms.is.

Lokað fyrir umsóknir um byggingarleyfi á mínum síðum HMS

Mánaðarskýrsla HMS fyrir desember 2025 er komin út, en hana má nálgast með því að smella á hnappinn hér fyrir neðan. Í skýrslunni kemur meðal annars fram að fasteignamarkaðurinn kólnaði í nóvember, samkvæmt tölum um kaupsamninga og fjölda íbúða sem tekinn var af söluskrá í mánuðinum. Lánamarkaðurinn veitir betri vaxtakjör á húsnæðislánum eftir að Seðlabankinn lækkaði stýrivexti í seinni hluta nóvembermánaðar

Gogn_manadarskyrsla_desember25HMS.xlsx

Minni umsvif á fasteignamarkaði í nóvember

Fasteignamarkaðurinn kólnaði í nóvember, samkvæmt tölum um kaupsamninga og fjölda íbúða sem tekinn var af söluskrá í mánuðinum. Í desember virðist markaðurinn hins vegar hafa tekið við sér, samkvæmt mánaðarlegri spurningakönnun til fasteignasala. Könnunin bendir þó til þess að markaðurinn sé enn á valdi kaupenda.

Nýjum íbúðum á sölu heldur áfram að fjölga, þar sem sala þeirra hefur verið dræm á meðan margar þeirra hafa orðið fullbúnar á síðustu misserum. Einungis 5,5 prósent allra nýrra íbúða á höfuðborgarsvæðinu eru hins vegar verðlagðar undir 65 milljónum króna.

Verð skiptir unga kaupendur mestu máli við val á húsnæði, samkvæmt könnun sem HMS hefur látið framkvæma um búsetuóskir. Eldri kaupendur líta hins vegar meira til annarra þátta sem snúa að gæðum og þægindum, líkt og svala, palla, nægra bílastæða og góðra birtuskilyrða.

Leigumarkaðurinn ber minni merki verðþrýstings en síðustu ár, þar sem markaðsleiga hefur fylgt verðbólgu og leiga utan markaðsleigu hefur lækkað að raunvirði. Á höfuðborgarsvæðinu er markaðsleiga hæst í Garðabæ, en þar er hún að meðaltali yfir 300 þúsund krónum á mánuði.

Íbúðalánakjör banka og flestra lífeyrissjóða hafa batnað eftir stýrivaxtalækkun

Lánamarkaðurinn veitir betri vaxtakjör á húsnæðislánum eftir að Seðlabankinn lækkaði stýrivexti í seinni hluta nóvembermánaðar. Ný fjármögnunarleið íbúðarkaupa í boði byggingaraðila er eftirspurnarhvetjandi, en hefur hingað til verið lítið notuð. Helsti munurinn á fjármögnunarleiðinni og hlutdeildarlánum eru afnotagjöld af eignarhlut fjárfestingarsjóðs, en með breyttu fyrirkomulagi verða þau innheimt mánaðarlega.

Raunvirði byggingarkostnaðar er jafnhátt og það var fyrir 7 árum en opinber gjöld hafa hækkað mikið

Byggingamarkaðurinn hefur orðið kvikari á síðustu árum, þar sem fleiri fyrirtæki í byggingarstarfsemi byrja og hætta störfum í hverjum mánuði en áður. Opinber gjöld vegna uppbyggingar íbúða hafa hækkað á síðustu árum, á meðan annar byggingarkostnaður hefur ekki haldið í við verðbólgu.

HMS óskar landsmönnum öllum gleðilegra jóla og farsældar á komandi ári

HMS óskar landsmönnum öllum gleðilegra jóla og farsældar á komandi ári

Póstlisti HMS

Útgáfuáætlun

Póstlisti HMS

Útgáfuáætlun

Fleiri fréttir

Hlutdeildarlán fest í sessi - rýmri leið fyrir tekjulægri fyrstu kaupendur

Óhagnaðardrifin leiga hefur lækkað að raunvirði

Lokað fyrir umsóknir um byggingarleyfi á mínum síðum HMS

Mánaðarskýrsla HMS desember 2025

Fleiri fréttir

Hlutdeildarlán fest í sessi - rýmri leið fyrir tekjulægri fyrstu kaupendur

Óhagnaðardrifin leiga hefur lækkað að raunvirði

Lokað fyrir umsóknir um byggingarleyfi á mínum síðum HMS

Mánaðarskýrsla HMS desember 2025